Objectief wenst je een gelukkig en gezond 2018!

We zijn het nieuwe jaar fris gestart, onze goede voornemens zijn gemaakt en we werken met veel enthousiasme verder aan onze projecten. Graag kijken we met jullie nog even terug op wat bijzondere hoogtepunten uit 2017.

Spontaan ID tonen
We startten 2017 goed! We rondden een bijzonder gedragsonderzoek af dat wij samen met D&B uitvoerden voor het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Dienst Publiek en Communicatie. We hebben voor dit onderzoek jongvolwassenen onder de 25 jaar gemotiveerd uit zichzelf hun ID te tonen wanneer zij alcohol kopen. Naar aanleiding van het onderzoek is het campagnemateriaal van NIX18 aangepast! Daarnaast werd ons onderzoek opgenomen in de uitgave Rijk aan gedragsinzichten’ (pagina 18 & 19).

Lancering van Jeugdkaart
Jeugdkaart, een initiatief van Objectief, is succesvol gestart. Jeugdkaart helpt gemeenten bij het in kaart brengen van hotspots, populaire locaties waar jongeren en alcohol samenkomen. Met deze inzichten kan een gemeente prioriteit stellen, gericht interveniëren en haar capaciteit daar inzetten waar deze het hardste nodig is. Daarnaast haalt Jeugdkaart aanvullende informatie op over alcoholgebruik van jongeren, die ons helpen de leefwereld van jongeren beter te leren begrijpen. Ze voerden dit jaar hun eerste onderzoeken uit en mochten in oktober hun enthousiasme overbrengen in een lezing op de studiedag Alcoholtoezicht.

We hielpen verschillende gemeenten en sectoren
We hielpen gemeenten en verkopers om de naleving van de leeftijdsgrens te verbeteren bij de verkoop van alcohol. Zo leerden we onze opdrachtgevers hun doelgroep beter te begrijpen door o.a. de naleving van het leeftijdscontroleproces en drijfveren van deze doelgroep in kaart te brengen. Op basis van deze inzichten gaven we gedragswetenschappelijke adviezen, ontwikkelden we gedragsinterventies, organiseerden we werksessies en ondersteunden we gemeente en horeca door ze aan te sluiten op de kwaliteitsmethodiek, om de naleving te verbeteren.

Aanpak doorschenken en doordrinken
Met gemeente Amsterdam hebben we dit jaar de eerst stappen gezet om doorschenken lokaal te verminderen. Daarnaast gingen we een samenwerkingsverband aan met het Trimbos-instituut. Samen ontwierpen we een aanpak om in vier stappen dronkenschap en doorschenken tegen te gaan. We hebben deze aanpak met veel plezier mogen presenteren in een interactieve sessie op de studiedag Alcoholtoezicht.

Intern succes
We maakten intern veel bijzondere momenten mee:

  • Drie gemotiveerde masterstudenten voerden een onderzoek uit dat ons hielp bij het verbeteren van onze interventiematerialen.
  • Drie enthousiaste stagiaires/werkervaringsplekkers hielpen mee aan het succes van afgelopen jaar.
  • We verhuisden naar een mooi monumentaal pand op de Berg en Dalseweg 81 in Nijmegen.
  • We werkten hard aan een boek, waarin we onze diensten en gedragsinterventies presenteren en onderbouwen.
  • We organiseerden enkele heidagen om na te denken over wat we de komende jaren willen bereiken met Objectief.
  • We vernieuwden de website! We nodigen je bij deze dan ook graag uit een kijkje te nemen, zodat je meer kunt lezen over ons en al onze projecten.

We zijn trots op wat we afgelopen jaar bereikten, en hopen dit succes met het team en onze opdrachtgevers dit jaar voort te zetten. Op een gezond 2018!

Innovatieparade Communicatieonderzoek


Vorige week stond onze Myrthe in de Koninklijke Schouwburg voor de Innovatieparade van de Rijksoverheid. Betrokken communicatieadviseurs, onderzoekers en onderzoeksbureaus deelden hun opgedane ervaringen en inzichten uit vijf innovatieve projecten. Myrthe vertelde hier over het project dat we met Objectief in samenwerking met Dijksterhuis & van Baaren uitvoerden voor het Ministerie van Algemene Zaken (DPC) en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, om jongvolwassenen te motiveren spontaan hun ID te tonen wanneer zij alcohol of tabak kopen. Een onderzoek gebaseerd op de masterthesis van Suzie Geurtsen: ‘Help mee pak je ID!’

Het was een inspirerende ervaring om te spreken op de Innovatieparade. Leuk om met zoveel enthousiaste deskundigen kennis uit te wisselen over gedragsinterventies. We hebben met ons project laten zien hoe belangrijk het is om feitelijk gedrag te onderzoeken. Als je het gedrag van je doelgroep begrijpt, dan kun je er effectief op inspelen!

Dronken mannen versus dronken vrouwen

Stel je voor, je bent barmedewerker in een café en twee dronken mannen komen jouw kant op zwabberen en bestellen een biertje. Vervolgens komen twee dronken vrouwen binnen strompelen en ook zij bestellen bier. Nu is de vraag: wie schenk je nog alcohol?

Het goede antwoord is: niemand. Alcohol doorschenken aan personen die al in “kennelijke staat van dronkenschap verkeren” is namelijk bij wet verboden1. Toch laat onderzoek van Objectief zien dat verkopers regelmatig alcohol doorschenken aan dronken klanten. Interessant gegeven hierbij is dat het geslacht van de klanten het verschil kan maken. Tijdens het onderzoek bij horecagelegenheden in Utrecht werd minder vaak doorgeschonken aan twee mannen dan aan duo’s bestaande uit twee vrouwen of een man een vrouw.

De oorzaak hiervan ligt waarschijnlijk bij de associaties van de verkopers. “Mannen reageren vaker agressief”, zeggen de verkopers. Canadees onderzoek bevestigt deze intuïtie, dat beschonken mannen zich agressiever gedragen dan nuchtere mannen, terwijl dit effect niet optreedt bij vrouwen2. Verkopers ervaren dronken mannen daardoor waarschijnlijk als bedreigender dan dronken vrouwen. Dit kan verklaren waarom verkopers minder vaak doorschenken aan mannen dan aan vrouwen.

Toch is het belangrijk dat verkopers ook minder doorschenken aan vrouwen. Dat dronken vrouwen minder bedreigend zijn voor hun omgeving dan dronken mannen, neemt niet weg dat zij een bedreiging vormen voor hun eigen gezondheid. De gezondheidsrisico’s van het drinken van teveel alcohol gelden namelijk voor iedereen. Verkopers zouden daarom niet moeten doorschenken aan beschonken klanten, of ze nu lastig zijn of niet.


1 Wetboek van Strafrecht, artikel 252
2 Hoaken, P.N.S., & Pihl, R.O. (2000). The effects of alcohol intoxication on aggressive responses in men and women. Alcohol and Alcoholism, 35(5), 471-477.

De Sociale Norm en het Better Than Average (BTA) Effect

Onderzoek naar alcoholgebruik onder jongeren laat zien dat drinkende minderjarigen hun alcohol voornamelijk via sociale bronnen verkrijgen. Slechts 1 op de 10 scholieren zegt alcohol meestal zelf te kopen . Een kwart van de drinkende scholieren krijgt alcohol meestal via hun ouders. Hierom schrijft staatssecretaris Van Rijn in een kamerbrief dat hij in wil zetten op de norm ‘geen alcohol onder de 18’, zodat ook ouders zich meer gaan houden aan de norm NIX18. Helpt het om in te zetten op de sociale norm?

Objectief weet uit eigen onderzoek dat ouders overschatten hoe goed ze hun kinderen helpen om verantwoord met alcohol om te gaan. Ouders gaven zichzelf gemiddeld een 8 en andere ouders gemiddeld een 6. De neiging tot zelfoverschatting ten opzichte van de groep komt voor op allerlei domeinen en staat ook bekend als het Better Than Average (BTA) effect. Door middel van zelfoverschatting zorgt ons psychologisch immuunsysteem voor een positief zelfbeeld.

Waarom is het belangrijk om te weten dat het BTA-effect bestaat? Door dit effect kunnen ouders minder vatbaar zijn voor tips en de communicatie van de sociale norm. Dit betekent niet dat we geen gebruik kunnen maken van de sociale norm voor gedragsverandering. Het is alleen belangrijk om rekening te houden met de werking van dergelijke psychologische mechanismen wanneer men gezond gedrag wil stimuleren. Pas als je weet hoe gedrag tot stand komt kan je het sturen.