De Sociale Norm en het Better Than Average (BTA) Effect

Onderzoek naar alcoholgebruik onder jongeren laat zien dat drinkende minderjarigen hun alcohol voornamelijk via sociale bronnen verkrijgen. Slechts 1 op de 10 scholieren zegt alcohol meestal zelf te kopen . Een kwart van de drinkende scholieren krijgt alcohol meestal via hun ouders. Hierom schrijft staatssecretaris Van Rijn in een kamerbrief dat hij in wil zetten op de norm ‘geen alcohol onder de 18’, zodat ook ouders zich meer gaan houden aan de norm NIX18. Helpt het om in te zetten op de sociale norm?

Objectief weet uit eigen onderzoek dat ouders overschatten hoe goed ze hun kinderen helpen om verantwoord met alcohol om te gaan. Ouders gaven zichzelf gemiddeld een 8 en andere ouders gemiddeld een 6. De neiging tot zelfoverschatting ten opzichte van de groep komt voor op allerlei domeinen en staat ook bekend als het Better Than Average (BTA) effect. Door middel van zelfoverschatting zorgt ons psychologisch immuunsysteem voor een positief zelfbeeld.

Waarom is het belangrijk om te weten dat het BTA-effect bestaat? Door dit effect kunnen ouders minder vatbaar zijn voor tips en de communicatie van de sociale norm. Dit betekent niet dat we geen gebruik kunnen maken van de sociale norm voor gedragsverandering. Het is alleen belangrijk om rekening te houden met de werking van dergelijke psychologische mechanismen wanneer men gezond gedrag wil stimuleren. Pas als je weet hoe gedrag tot stand komt kan je het sturen.